Życie w zawieszeniu
26.06-25.07.2024
kuratorka wystawy: J.O.
wystawa w ramach rezydencji PerspAKTIV
otwarcie 26 czerwca (środa), wstęp wolny:
warsztaty tworzenia goździków z papieru ŻAŁOBNY PORANEK | od 15.00 do 18.00 (szczegóły poniżej) wernisaż g. 18.00
Tekst kuratorski J.O.:
Tematem projektu są migracje, ograniczenia fizyczne i psychologiczne oraz trudności, z jakimi borykają się osoby w takiej sytuacji. Problem migracji występuje na całym świecie, w niektórych krajach jest bardzo dotkliwy. Proces emigracji jest trudny, nawet jeśli wybór zmiany kraju zamieszkania nastąpił świadomie. Gdy emigracja została wymuszona, jest znacznie trudniejsza. Etap zaakceptowania nowej kultury, życia codziennego, rzeczywistości innego kraju i uświadomienia sobie niemożliwości powrotu do ojczyzny, rozciąga się na wiele lat i zamienia się w stan „pomiędzy”.
Autorka wystawy, artystka Rozalina Busel, od kilku lat eksploruje temat granic i migracji, i niestety sama została nim osobiście dotknięta. Podobnie jak wiele innych osób z Białorusi związanych z kulturą i sztuką została zmuszona do opuszczenia kraju ze względu na sytuację polityczną. Niezmiennie charakteryzują ją represje, cenzura, militaryzacja i agresywna polityka zewnętrzna.
W swoim projekcie Życie w zawieszeniu Rozalina Busel stara się uchwycić moment ruchu emigracyjnego, czyli stan niepewności – „zawieszenia”. Poprzez instalacje przestrzenne i wideo konstruuje stan przejścia z jednego miejsca do drugiego. Aby go przedstawić, artystka wybrała rytuał pogrzebowy oraz towarzyszące mu przedmioty rytualne jako metaforę przejścia człowieka z jednej rzeczywistości do drugiej.
Przekroczenie życia i śmierci, fizyczne granice krajów… Na wystawie widzimy symboliczny język artystki, w którym trumna jest środkiem transportu, kwiaty – biletami dla smutnej podróży, a świeca – słupem granicznym. Nikt nie chce być zmuszony do opuszczenia kraju, nikt nie chce stracić życia. Musimy jednak pokonać te granice – jedyne, co możemy zrobić, to dokonać rytualnego przejścia. W tym sensie projekt jest symbolem osobistego przeżycia przesiedlenia.
J.O.
Tekst Rozaliny Busel:
Projekt Życie w zawieszeniu jest częścią cyklu Granice i ograniczenia, nad którym pracuję od trzech lat. Pomysł opiera się na motywach przeprowadzki i doświadczeniach migranckich ukazanych przez pryzmat rytuału pogrzebowego. W projekcie zderzają się tematy początku życia w nowym miejscu i końca życia w starym oraz towarzyszące uczucia niepewności i zamieszania.
Centralnym obiektem wystawy jest stół w kształcie trumny, z którego spływa na podłogę ciemnoczerwony obrus. Na środku stołu, na potłuczonym porcelanowym talerzu, znajduje się woskowa świeca w kształcie słupa granicznego. Na ścianach wyświetlane jest wideo pokazujące niebo. Pomiędzy nimi biegnie linia z eufemizmami odnoszącymi się do śmierci i pogrzebu. Z sufitu zwisają papierowe i prawdziwe goździki.
Obraz kształtu trumny nawiązuje do mojego dzieciństwa. Kiedy miałam około 5 lat, znalazłam dużego, jasnozielonego i martwego konika polnego – zrobiłam dla niego trumnę z niskiej jakości gliny znalezionej na ulicy, nie była ona wypalana, więc po pogrzebie po prostu zlała się z ziemią. Realistyczna gra obejmowała świadomość śmiertelności żywej istoty oraz chwilę pocieszenia po rytuale pochówku i pożegnania. Takiego pocieszenia potrzebowałam po sześciu miesiącach wygnania i zrozumieniu, że powrót do domu jest niemożliwy na czas nieokreślony. Po dwóch latach na emigracji obrazy domu, bliskich i rodziny stają się coraz mniej wyraźne (w tym roku jest o jednego członka rodziny mniej – zmarł mój ojczym).
Odniesienie do pogrzebu ma charakter symboliczny i oznacza działanie na granicy życia i śmierci, a sam rytuał przypomina przeniesienie człowieka w inne miejsce, do tak zwanego innego świata. Często słowa związane ze śmiercią zastępowane są innymi, które niwelują negatywne znaczenie kojarzone z opuszczeniem, ale czasami zdarzają się nieoczekiwane metafory, zrozumiałe tylko w określonym kontekście kulturowym. Wyświetlane na tablicy LED eufemizmy w różnych językach mogą się kojarzyć z wyświetlaczami na stacjach kolejowych i punktach kontrolnych lub tablicami reklamowymi.
Instalacja znajduje się między projekcjami przedstawiającymi rzeczywiste i nierzeczywiste (wygenerowane przez AI) obrazy nieba. Symbolicznie inscenizuję przejście graniczne między krajami oraz spokojny, wyidealizowany obraz – pragnienie lepszej przyszłości. Papierowe i prawdziwe goździki zawieszone są w przestrzeni jako symbol permanentnego smutku i żalu. Z czasem prawdziwe kwiaty blakną, ale papierowe pozostają niezmienione.
Kolor tkaniny centralnego obiektu kojarzy się z krwią żylną, drapowanie przypomina kurtynę teatralną, a stół przywodzi na myśl uroczysty posiłek, ale też ucztę pogrzebową – stypę. Położony na stole stłuczony talerz to symbol rozdzielonych rodzin i braku możliwości siedzenia przy jednym stole. Stojąca na odłamkach świeca w postaci słupa granicznego, nawiązująca do wcześniejszej pracy Rytualne spalenie, wskazuje na trudność przekraczania granic, ale jednocześnie potrzebę ucieczki przed reżimem, wojną lub biedą, zwraca uwagę na podziały w społeczeństwie.
Przyczynami podjęcia tego tematu są ogólna niekorzystna sytuacja polityczno-gospodarcza w różnych krajach i regionach, która zmusza ludzi do opuszczenia własnych domów oraz moje osobiste doświadczenie migracji i poczucie ograniczeń po obu stronach granicy. Trwające represje na Białorusi; kryzys migracyjny na granicy polsko-białoruskiej; wojna Rosji z Ukrainą, wojny i represje w innych krajach – chciałabym, żeby było mniej powodów do rozwoju tego projektu.
Rozalina Busel
26.06 (środa) godz. 15-18 (można dołączyć o dowolnej porze)
ŻAŁOBNY PORANEK
Warsztaty tworzenia goździków z papieru
(dla wszystkich grup wiekowych)
prowadzenie: Rozalina Busel
WSTĘP WOLNY
Wspólnie z publicznością planowane jest stworzenie papierowych goździków. Proces wykonywania rutynowej pracy manualnej może czasami pomóc uspokoić umysł i zapewnić krótką chwilę wytchnienia od problemów życiowych. Podczas tworzenia kwiatów artystka opowie o symbolice kwiatów w różnych kulturach, będzie również przestrzeń na wspólną rozmowę. Kwiaty będą mogły stać się częścią wystawy ŻYCIE W ZAWIESZENIU, którą otworzymy tego samego dnia o 18.00.
Na warsztaty można dołączyć o dowolnej porze, zapraszamy w godzinach 15.00-18.00. Wstęp wolny, zapraszamy osoby ze wszystkich grup wiekowych (dzieci mogą uczestniczyć z opiekunami).
____________________________________
ROZALINA BUSEL – artystka z Białorusi mieszkająca w Polsce od 2022 roku. W swojej praktyce artystycznej porusza tematykę migracji, nierówności społecznych, tragicznych wydarzeń i związanych z nimi przeżyć emocjonalnych. W centrum jej twórczości znajduje się związek pomiędzy granicami fizycznymi i symbolicznymi. Artystka posługuje się odniesieniami do elementów pochówku i żałoby, eufemizmów i metafor śmierci oraz przedmiotów kultu religijnego. W pracy z publicznością wykorzystuje wrażenia dotykowe i percepcję słuchową.
Artystka jest uczestniczką wystaw, sympozjów i programów, takich jak m.in.: Biennale Memory Box; Daugavpils Mark Rothko Art Center, Łotwa / 2017; Festiwal Ceramiki Współczesnej „TseGlina”, Kijów, Ukraina / 2019; Program Stypendialny MKiDN Gaude Polonia, Polska / 2019, 2022; Wystawa Migration(s), IAC, Musée Ariana, Genewa, Szwajcaria; Strefa Graniczna – porezydencyjna wystawa indywidualna, BWA Wrocław, Polska; także projekty we współpracy z Instytutem Dobrej Śmierci, Goethe-Institut in Exile, Archiwum VEHA / 2023 – 2024. Od 2019 roku jest członkinią Międzynarodowej Akademii Ceramiki (IAC) w Genewie w Szwajcarii.
Absolwentka Wydziału Ceramiki (2016) oraz Wydziału Krytyki i Historii Sztuki (MA, 2020) Białoruskiej Państwowej Akademii Sztuk Pięknych; w tym jeden semestr na Wydziale Rzeźby Konceptualnej / Ceramiki Uniwersytetu Sztuki i Wzornictwa w Linzu w Austrii (MA, 2015);
___________________________________
Projekt rezydencji artystycznych PerspAKTIV jest realizowany przez RAZAM, Ambasadę Kultury i Galerię Miejską Arsenał w Poznaniu przy wsparciu finansowym Federalnego Ministerstwa Spraw Zagranicznych Niemiec.
współpraca: Fundacja Take Care
patronat medialny: Polskie Radio PiK
