Wykorzystywanie architektury jako narzędzia propagandy, mającej wpływać na postawy, opinie i uczucia odbiorców, było obecne niemalże we wszystkich kulturach na przestrzeni dziejów, niezależnie od modelu sprawowania władzy, o czym świadczą chociażby piramidy faraonów, wersalska rezydencja Ludwika XIV, monumentalne gmachy państwowe III Rzeszy i krajów Związku Radzieckiego lub współczesna odbudowa zburzonych przez komunistów cerkwi zainicjowana przez Władimira Putina.
Jak trafnie zauważył Winston Churchill „najpierw my kształtujemy nasze budynki, a później to one kształtują nas”. Architektura ma niebywałą zdolność oddziaływania na użytkowników przestrzeni publicznej, wpływając na zachowania prospołeczne, poczucie więzi i tożsamości, a także mogąc stać się nośnikiem propagandowych treści, manifestacją idei politycznych, symbolem władzy opiekującej się swoimi obywatelami, ucieleśnieniem tradycji narodowej, potęgi i awansu cywilizacyjnego państwa.
Propagandowy przekaz można dostrzec w wielu współczesnych realizacjach, powstających jako rezultat rywalizacji wysoko rozwiniętych państw na polu architektury: Chin, Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Arabii Saudyjskiej, Korei Południowej, Japonii i USA.
Najbardziej spektakularne budowle biją rekordy pod względem wysokości, gabarytów, futurystycznej formy, nowoczesnych rozwiązań technicznych. Wyrastające niczym grzyby po deszczu drapacze chmur, budzące zdumienie zespoły biznesowo-mieszkalne wzniesione na sztucznych wyspach czy ekologiczne miasta zakładane od podstaw na pustyni pokazują, że wczorajsze utopie dziś stają się rzeczywistością. Propagandową rolę pełnią również rezydencje meksykańskich karteli narkotykowych, pawilony wystawowe, będące wizytówką kraju na arenie międzynarodowej czy siedziby ambasad, stanowiące istotny element strategii marketingowej w dyplomacji.
___________________
Prowadzenie: dr Emilia Ziółkowska – absolwentka historii sztuki na Wydziale Nauk Historycznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, adiunkt w Katedrze Historii Sztuki XX wieku w Europie Środkowej i na Emigracji przy Wydziale Sztuk Pięknych UMK. Jej główne zainteresowania badawcze to historia architektury nowoczesnej, przede wszystkim dziewiętnastowiecznej, a także społeczno-kulturowy wymiar architektury i urbanistyki.
