„Kątem oka” – cykl wykładów o sztuce współczesnej
28.02.2023, wtorek, godz. 18.00; wstęp wolny
Spółdzielczy dom handlowy Rywal – zapomniany epizod bydgoskiej architektury PRL-u
wykład dr Emilii Ziółkowskiej-Ganc
Wykład będzie okazją do przyjrzenia się wartościom powojennego dziedzictwa na przykładzie Spółdzielczego Domu Handlowego Rywal, znanego zapewne każdemu mieszkańcowi Bydgoszczy. Spoglądając na współczesne oblicze pawilonu, trudno uwierzyć, że w czasach swojej świetności był on największym w województwie budynkiem tego typu, przyciągającym klientów z całego regionu. Warto zatem prześledzić historię tej realizacji, nie tylko z perspektywy estetycznej i funkcjonalnej, lecz także pod kątem potencjału społecznego. Obecnie ten aspekt przestrzeni stał się jeszcze istotniejszy wobec gett osiedlowych, potwornie zagęszczonych blokowisk, dominacji galerii handlowych jako jedynych miejsc wspólnoty, niestety nie obywatelskiej, ale konsumpcyjnej.
Mimo trwających od kilkunastu lat szeroko zakrojonych badań i popularyzacji wiedzy o architekturze PRL-u, na jej postrzeganiu nadal zdaje się cieniem kłaść odium do trudnej, „słusznie minionej” epoki. Nie ulega wątpliwości, że znaczna część wzniesionych wówczas budowli to przeciętne przykłady późnego modernizmu, powstałe w warunkach chronicznego niedoinwestowania, według normatywów i typizacji, zwykle przy użyciu niskiej jakości materiałów. Zaniedbywane latami obiekty przez swój zły stan techniczny ulegały rozbiórkom, lub „modernizacjom” w imię nowej rzeczywistości społeczno-gospodarczej. Czy jednak ta część architektonicznej spuścizny okresu PRL-u zasługuje na zapomnienie?
EMILIA ZIÓŁKOWSKA-GANC | doktor nauk humanistycznych, historyczka sztuki, absolwentka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, adiunkt na Wydziale Sztuk Pięknych tej uczelni, członkini Polskiego Instytutu Studiów nad Sztuką Świata. Interesuje się architekturą nowoczesną, zwłaszcza XIX wieku z obszaru Królestwa Polskiego. Prywatnie cyklistka uzależniona od kawy, górskich szlaków i przesiadywania w archiwach.
ilustracja: Spółdzielczy dom handlowy Rywal, lata 70., fot. Henryk Nahorski
kuratorka cyklu: Natalia Pichłacz
